Osnovno

Sva ispitivanja EM polja treba da se obave u skladu sa odgovarajućim zakonskim i podzakonskim aktima, propisima Evropske unije i međunarodnom regulativom. Na taj način se može smatrati da ispitivanja imaju osobinu ponovljivosti, gde druga strana može da ponovi pojedine korake merenja i da dobije iste ili vrlo slične rezultate.

Pored rezultata ispitivanja, kao krajnjeg cilja svakog merenja, neophodno je na transparentan način pokazati usklađenost pojedinih koraka ispitivanja sa odgovarajućim zakonskim propisima.

Da bi se to ostvarilo, državni organi u kontinuitetu prate i uređuju propise kojima se definišu osnovni koraci ispitivanja EM polja. Neophodni propisi su sadržani u odgovarajućim zakonima, pravilnicima i uredbama, dok se tehnički detalji uređuju kroz tehničke standarde, koje predlažu stručna tela odgovarajućih državnih organa.

Zakoni

RATEL na osnovu Zakona o elektronskim komunikacijama („Službeni glasnik RS“, br. 44/10, 60/13-US i 62/14), meri nivo EM polja, u skladu sa pozitivnim propisima.

Na osnovu Zakona o zaštiti od nejonizujućih zračenja („Službeni glasnik RS“, broj 36/09), u Republici Srbiji je uspostavljen pravni okvir u oblasti ispitivanja EM polja.

Ovim zakonom se uređuju uslovi i mere zaštite zdravlja ljudi i zaštite životne sredine od štetnog dejstva nejonizujućih zračenja u korišćenju izvora nejonizujućih zračenja, odnosno prilikom korišćenja izvora EM polja.

Uređivanje zaštite od nejonizujućih zračenja se zasniva na sledećim načelima: 

•    načelo zabrane - izlaganje nejonizujućim zračenjima iznad propisane granice i svako nepotrebno izlaganje nejonizujućim zračenjima nije dozvoljeno; 
•    načelo srazmernosti - uslovi i dozvoljenost korišćenja izvora nejonizujućih zračenja od posebnog interesa se određuju i procenjuju na osnovu koristi koju njihovo korišćenje pruža društvu u odnosu na potencijalne rizike nastupanja štetnog dejstva usled njihovog korišćenja, uzimajući u obzir nivo i trajanje izloženosti stanovništva u konkretnom slučaju, starosnu i zdravstvenu strukturu potencijalno izloženog stanovništva, način, vreme i mesto korišćenja takvog izvora, prisustvo drugih izvora sa različitim frekvencijama, kao i druge relevantne okolnosti konkretnog slučaja;
•    načelo javnosti - podaci o nejonizujućim zračenjima dostupni su javnosti.

Takođe, ovim zakonom su propisane i mere zaštite od nejonizujućih zračenja, nadzor, nadležnost za rešavanje o žalbi i kaznene odredbe.

Pravilnici

Pored Zakona o zaštiti od nejonizujućih zračenja, način ispitivanja EM polja je bliže uređen podzakonskim aktima, odnosno pravilnicima ovog zakona.

Pravilnik o granicama izlaganja nejonizujućim zračenjima („Službeni glasnik RS“, broj 104/09), propisuje granice izlaganja nejonizujućim zračenjima, odnosno bazična ograničenja i referentne granične nivoe izlaganja stanovništva električnim, magnetskim i elektromagnetskim poljima različitih frekvencija, koji se mogu smatrati bezbednim po zdravlje populacije. U toku ispitivanja EM polja dobijeni rezultati se porede sa ovim nivoima polja i na osnovu toga se donose odgovarajuće mere.

Ovim pravilnikom je definisan referentni nivo polja za svaku pojedinačnu frekvenciju, kako u opsegu niskih tako i u opsegu visokih frekvencija, referentni granični nivoi koji se odnose na opštu populaciju, kao i postupak provere da li su bazična ograničenja prevaziđena. 

Direktive EU

U okviru Evropske unije je uspostavljen jedinstven pravni okvir za sve članice Evropske unije, koji se oslanja na preporuke Evropske komisije. U domenu EM polja i opšte populacije se koristi Preporuka Saveta 1999/519/EK o ograničavanju izloženosti opšte populacije elektromagnetskim poljima (od 0 Hz do 300 GHz)  – 1999/519/EC: Council recommendation of 12 July 1999 on the limitation of exposure of the general public to electromagnetic fields (0 Hz to 300 GHz).

Pored regulative Evropske unije primenjuju se i preporuke Međunarodne komisije za zaštitu od nejonizujućih zračenja – ICNIRP (International Commission on Non-Ionizing Radiation Protection), koja na osnovu naučnih dokaza donosi odgovarajuće preporuke u oblasti ispitivanja i zaštite od EM polja. 

Standardi za ispitivanja

U okviru regulative Evropske unije je prisutan i niz tehničkih standarda, kojima se definišu sama ispitivanja, takozvani EM standardi (European Norms), koje uređuju Evropski odbor za standardizaciju (European Committee for Standardization – CEN), Evropski odbor za elektrotehničku standardizaciju (European Committee for Electrotechnical Standardization – CENELEC) i Evropski institut za telekomunikacione standarde (European Telecommunications Standards Institute – ETSI).

Republika Srbija je u najvećoj meri usvojila sve ove standarde kao nacionalne standarde, koji su u zakonima i odgovarajućim pravilnicima propisani kao obavezni. Takođe, usvojeni su posebni standardi koji pokrivaju oblast ispitivanja niskih i visokih frekvencija, a često se donose i standardi koji se odnose na konkretan tip izvora zračenja.

U domaćoj regulativi se koristi „Osnovni standard za procedure merenja i izračunavanja izlaganja ljudi električnim, magnetskim i elektromagnetskim poljima (od 0 Hz do 300 GHz) – Izmena 1” – SRPS EN 50413:2010/A1:2014, koji definiše ispitivanje VF polja.